Marokko geschiedenis

Algemeen

In 1997 werd begonnen met een geïntegreerd ontwikkelingsprogramma in Tawli, een klein Berber dorpje in het centrale Atlas gebergte van Marokko. Dit was een proefproject, uitgevoerd in samenwerking met het lokale ministerie van landbouw and gericht op een breed scala van activiteiten. Tijdens het uitvoeren van het proefproject in Tawli, kwamen verscheidene aanvragen uit andere dorpen binnen om ook daar zulke projecten te doen. Daarom werden in 2001 in verschillende dorpen brede onderzoeken met medewerking van de lokale bewoners gedaan. Aan de hand daarvan werd een projectvoorstel voor de periode 2002-2006 gemaakt. Dit programma richtte zich op dezelfde activiteiten als in fase 1, maar nu in 4 nieuwe dorpen. In elk van deze dorpen speelt de agrarische economie een centrale rol. Twee van de dorpen liggen in de bergen (400-600 mm jaarlijkse neerslag), de twee anderen liggen op de droge Moulouya vlakte (180 mm jaarlijkse neerslag), gelegen tussen het Midden- en het Hoge Atlas gebergte. Alle activiteiten werden gecoördineerd door speciaal opgerichte dorpscomités van zowel mannen als vrouwen.

Het overkoepelende doel van dit programma was:
“Het helpen van vier dorpen in de centrale Atlas regio van Marokko om hun levensbedreigende kwetsbaarheid voor steeds weerkerende droogtes te verminderen en zo hun economische en sociale levens te verbeteren.

De primaire belanghebbenden waren de dorpelingen zelf, de vrouwen als benadeelde groep, kinderen en de plaatselijke landbouwdienst. Secundaire belanghebbenden waren: plaatselijke overheidshoofden, lokale plattelands gemeentes en de plaatselijke diensten van gezondheid en onderwijs.

De vier als belangrijkste bestempelde sectoren zijn:

  1. Verbetering van de agrarische infrastructuur: wegverbetering, irrigatie en erosiebestrijding
  2. Verbetering van de agrarische productie: gewasverbetering, druppelirrigatie aardappelen, teelt vanfruit en noten en veeteelt;
  3. Verbetering van het welzijn van vrouwen: gezondheid, pluimvee, alfabetisering en handwerken;
  4. Verbetering van de gezondheid van kinderen: gezondheidszorg, onderwijs (meer kinderen die naar school gaan) en meer besef van landbouw.

1. Khenifra

Irrigatie

Het afsluiten van dorpsbronnen en bouw van gescheiden drink plaatsen voor mensen en vee en ook wasplaatsen.

Verscheidene kilometers van aarde gemaakte kanalen werden bekleed met beton om zo het doorlekken van water te reduceren. Lokale boeren moesten altijd onbetaald meehelpen.

Verschillende methoden van veld irrigatie werden uitgeprobeerd om infiltratie verliezen te beperken. In een van de dorpen werd een boorgat met een onderwater pomp geslagen om zo het water uit de al bestaande (ondiepe) putten aan te vullen.

Druppelirrigatie aardappelen

Eén van de succesvolle vernieuwingen in fase II van het project was de toepassing van druppelirrigatie in de aardappelteelt. Aardappelen zijn het belangrijkste inkomens genererend gewas in de Moulouya vallei. Deze techniek helpt boeren om water te besparen en tegelijkertijd hun opbrengsten te verhogen. Nadat de eerste proef/demonstratie in 2005 werd uitgevoerd heeft deze techniek wijdverbreide ingang gevonden in onze projectdorpen en daarbuiten. Echter de opbrengsten die de boeren hiermee bereiken zijn nog steeds relatief laag en veel minder dan mogelijk met deze techniek.

Om deze reden werd in 2009 met een nieuw programma begonnen om boeren verder te trainen in druppelirrigatie technologie in de aardappelteelt. Het doelgebied bestreek 14 dorpen in de Moulouya vallei. Doel van het project was verhoging van de aardappelopbrengsten en tegelijkertijd efficiënter gebruik van irrigatiewater door middel van het bevorderen en effectief gebruiken van druppelirrigatie in de aardappelteelt.

De drie hoofdonderdelen van het project waren:

  • Het trainen van boeren op het gebeid van druppelirrigatie door middel van seminars
  • Aanleg van demonstratie velden in de dorpen om te laten zien hoe de techniek het meest effectief gebruikt kan worden 
  • Afleggen van boerderijbezoeken bij boeren die de druppelirrigatie gebruiken in de aardappelteelt om de ontwikkeling van hun gewas te volgen en hen te adviseren.

Erosiebestrijding

Er werden vele kilometers stenen muurtjes aangelegd en bepaalde gebieden werden afgerasterd tegen overbegrazing. Ook werd in sommige gebieden een begin gemaakt met herbebossing door de aanplant van jonge boompjes.

Wegverbetering

De toegangsweg tot twee van de dorpen werd verbeterd met een nieuwe wegdek en de aanleg van duikers en bruggen.

 

Pluimvee

Drie weken oude kuikens en ook konijnen werden verdeeld onder de vrouwen in de dorpen. Er werd ook veterinaire hulp bij geboden.

Gewasverbetering

Er werd geëxperimenteerd met de verbouw van consumptie aardappels, waarbij geïmporteerde pootaardappelen uit Nederland werden gebruikt die via een lokale agent konden werden aangekocht. Ook werd geëxperimenteerd met vermeerdering van hoogwaardige miniknolletjes in gaastunnels zodat bladluis de planten niet konden besmetten. Om meerdere redenen waren de resultaten niet altijd even goed. Tevens werden verschillende voedergewassen uitgeprobeerd.

De verzorging van groentetuinen is vrouwenwerk. Om het aantal groentes te verbreden werd een modeltuin aangelegd om nieuwe groentes, variëteiten en methoden te testen en demonstreren.

Alfabetisering

De meeste vrouwen in de dorpen kunnen niet lezen of schrijven. Tijdens onderzoek bleek er grote belangstelling te leven onder de vrouwen (onder de mannen minder…) voor het geven van alfabetiseringscursussen. Deze cursussen werden gegeven door Marokkaanse Agrinas medewerkers en er was grote belangstelling voor.

Teelt van fruit en noten

Trainingen werden gegeven op aspecten zoals snoeien, uitdunnen, irrigatie en het toedienen van pesticiden en micro-elementen. Ook werden nieuwe soorten fruit geïntroduceerd.

Gezondheidszorg

Aan vroedvrouwen uit verschillende dorpen werden cursussen gegeven in een lokaal ziekenhuis over preventieve gezondheidszorg. Ook werden kinderen in de projectdorpen op gezondheid gecontroleerd en werd bij een school een aantal latrines aangelegd.

Handwerken

Een aantal vrouwen uit het dorp Tawli hebben de handen ineen geslagen om handgeweven producten te vervaardigen zoals kussenslopen, tafelkleedjes en schoudertassen. Ze hebben hiertoe specifieke training ontvangen en een coöperatie opgezet. Agrinas stafmedewerkers hielpen bij de verkoop van deze producten.

Veeteelt

In samenwerking met plaatselijke veeartsen werd een programma gefinancierd voor de medische behandeling en vaccinatie van schapen en ander vee.

2. El Hajeb Project

In 2007 werd een begin gemaakt met de voorbereidingen voor een project in de provincie El Hajeb. Dit programma duurde drie jaar (2008-2010).

Enkele statistische gegevens voor de twee districten waar Agrinas in El Hajeb heeft gewerkt:

  • Rond 40% van de bevolking leeft onder de armoedegrens;
  • Ruim 60% van de mannen en 80% van de vrouwen is analfabeet;
  • Minder dan 70% van de jeugd tussen de 6 en 11 gaat naar school.

Het projectdoel was om per jaar de inwoners van twee tot drie dorpsgemeenschappen te versterken om verantwoordelijke en efficiënte actoren te worden in hun eigen ontwikkeling, om sociaal georganiseerd te worden en betrokken te raken bij bestaande ontwikkelingsprogramma’s.
Het project was zo ontworpen dat elk gekozen dorp 2 jaar deel nam, waarbij in het eerste jaar de nadruk werd gelegd op eenvoudige training op het gebied van ontwikkelingsprincipes, leren lezen en schrijven, gezondheidsvoorlichting voor vrouwen en training op het gebied van landbouw voor de mannen.

Gedurende het tweede jaar lag de nadruk meer op het op poten zetten en/of de versterking van ontwikkelingsassociaties in de dorpen en het helpen van de lokale bevolking bij het vinden van nieuwe activiteiten om de inkomens te verhogen. Het doel was dat het dorp zelf in staat zou zijn om aan het einde van de periode van twee jaar hun eigen ontwikkeling ter hand te nemen als gevolg van de geboden trainingen en van de lokale associatie die gevestigd en/of versterkt was.

Nadat in april 2010 ons kantoor in Khenifra door de Marokkaanse overheid was gesloten, werd in 2013 ook ons laatste kantoor in El Hajeb door de overheid gesloten. Daarmee hebben ook onze laatste medewerkers het land moeten verlaten na vele jaren zegenrijk werk te hebben verricht in Marokko. De foto toont ons team in goede dagen…